برق ، یک کلمه سه حرفیست که من عاشقش هستم. شاید به این خاطر که پدرم ما را با پول برقکشی بزرگ کرد. پس از کودکی برای ما برق مساوی بود با نان. ببخشید که شیرجه رفتم داخل این مقاله و سلام را فراموش کردم، پس سلام می کنم خدمت شما دوستان و همراهان عزیز سایت آموزش برق. وقتی مقاله جدیدی در مورد برق می نویسم خیلی هیجان زده هستم، چون میدانم که قرار است چیزهای جدیدتری یاد بگیرم و آن را با شما دوستان به اشتراک بگذارم. این روزها چون درگیر دوره فیلم آموزش عملی برق ساختمان هستم، تمام تمرکزم روی این دوره است که یک دوره آموزشی خوب از آب در بیاید. به همین خاطر کمتر وقت می کنم در سایت آموزش برق مقاله ای بنویسم. ولی همیشه در سایت پاسخگوی دوستانی که این دوره جدید را تهیه کرده اند هستم. خب من اسم این مقاله امروز را گذاشته ام جعبه فیوزی با ۲ کلید محافظ جان .
ملا نقطی ها می گویند، نگویید جعبه فیوز، بگویید تابلو برق انتهایی. یا نگویید محافظ جان، بگویید کلید جریان باقیمانده (residual-current device). ولی می ترسم بروید الکتریکی سر کوچه تان و بگویید کلید جریان باقیمانده می خواهم، او هم با تصور اینکه قطعه ای از بال فضاپیماست، آدرس دکان ایلان ماسک را به شما بدهد. پس فعلاً من آن را همان کلید محافظ جان صدا میزنم تا فروشندگان ما کم کم به اسم درست آن عادت کنند. ولی در این مقاله، مهم من و شماییم که زبان همدیگر را می فهمیم. ما برقکارها مجبوریم که گاهی در داخل جعبه فیوز یا همان تابلو برق انتهایی ۲ عدد کلید محافظ جان نصب کنیم. به این خاطر که مهندسان طراح، جدیداً در بعضی از نقشه های برق ساختمان ۲ کلید محافظ جان طراحی می کنند تا محافظ جان سمت پریزها از محافظ جان سمت روشنایی ها جدا باشد. یا بعضی از مهندسان طراح برای برق حمام یا جکوزی کلاً یک محافظ جان مجزا طراحی میکنند. گاهی هم یک محافظ جان جواب نمیدهد و ما مجبور می شویم که ۲ محافظ جان نصب کنیم. در ادامه به شما خواهم گفت که چه چیزی ما را مجبور به این کار میکند.
نقشه سیمکشی جعبه فیوز با ۲ کلید محافظ جان
من کار نهایی که قرار است انجام شود را در این تصویر پایین به شما نشان میدهم. و بعد به سراغ توضیحات بیشتر میروم.
چیزی که در نقشه بالا در نگاه اول باعث تعجب بیننده خواهد شد، وجود ۲ عدد شینه نول در داخل این جعبه فیوز است. ولی همانطور که می بینید برای ارت تنها یک شینه نصب شده است. دلیل آن هم این است که عملکرد هر محافظ جان به سیستم ارت بستگی ندارد و چه ساختمان ارت داشته باشد و چه نداشته باشد محافظ جان ها کارشان را انجام می دهند. و طبق مقاله قبلی که توضیح دادیم اساس کار یک کلید محافظ جان به این صورت است که جریان خروجی از سیم فاز را با جریان ورودی از سیم نول مقایسه میکند و اگر این دو مقدار با هم برابر نباشند محافظ جان متوجه میشود که جریان برق در قسمتی از مسیر نشتی پیدا کرده است، و اگر این جریان نشتی بیشتر از حساسیت کلید محافظ جان (معمولاً ۳۰ میلی آمپر) باشد، کلید عمل می کند و مدار را قطع می کند. پس به این خاطر ما برای هر محافظ جان یک شینه نول جدا قرار داده ایم تا جریان خروجی از هر فاز با جریان برگشتی به سیم نول خودش مقایسه شود. و اگر ما تنها یک شینه نول قرار دهیم، در صورت ایجاد نشتی در هر مسیری، هر دو محافظ جان همزمان قطع میکنند و این خواسته مطلوب ما نیست. مثلاً ما می خواهیم اگر در سرخط یکی از پریزها نشتی یا برقگرفتگی اتفاق افتاد، محافظ جان سمت روشنایی ها (سمت راست) عمل نکند و روشنایی ها همچنان برقرار باشند و تنها بخش پریزها قطع شود.
در تصویر بالا سیم های نولی که از هر سرخط وارد جعبه فیوز می شوند را ترسیم نکرده ام تا زیاد شلوغ نشود. ولی چون سیم فاز سرخط همه روشنایی ها از محافظ جان سمت راست برق می گیرد، پس سیم نول این سرخط روشنایی ها هم باید به شینه نول سمت راستی وصل شود. و چون سیم فاز سرخط همه پریزها و کولر آبی از محافظ جان سمت چپ برق میگیرد، پس سیم نول سرخط همه پریزها و کولر آبی هم باید به شینه نول سمت چپی وصل شود.
همه سیم های ارت که از سرخط روشنایی ها و پریزها و کولر آبی می آید هم به شینه ارت بالایی وصل میشود.